Kürtler’de sanat ve sporda dayanışma: ‘Hepimiz varsak birimiz var’ - Ekrem Ergül yazdı

Kürt illerinde ayrı toplulukların oyuncularının aynı sahnedeki oyunlarına, futbol müsabakalarında o anda sahada mücadele eden rakip takım taraftarının kendi formaları ile yan yana maçı izlediklerine tanık olmak sosyal, siyasal, kültürel ve inanç alanındaki çürümüş ve var olanı da çürütmeye devam eden, rakibi yenmeye değil tasfiye etmeyi amaç edinen ahlakın yerine erdemli bir halin alabileceğine dair umut veriyor.

  Asopress – Ekrem Ergül   Yenilginin psikolojisi insan ruhunu çürütür. Başarı, yenik düşmüş bir ruhu canlandırmak için en iyi ilaçtır. Kürt kentlerinde 2015-16 yıllarında yaşamın her alanında yaşanan yıkımdan yıllar sonra spor ve sanatta yakalanan başarılar, Kürtler için yeni bir dirilişin imkanını ortaya çıkarmaya başladı. Şimdilerde daha da görünür olan bu yeni inşa, rekabet yerine dayanışma kültürüyle kendini gerçekleştiriyor. Spor bir rekabet alanıdır. Centilmenlik sporda rekabete erdem taşımak için üretilmiş bir hal olmakla beraber sanatta da rekabetin olduğu gerçeği yadsınamaz. Sanatçının “kutsal bencilliği” ise yergi ile övgü arasından gidip gelen bir haldir. Yıllar önce Batman, Diyarbakır ve Van’da kayyum rejimi, HDP yönetimindeki belediyelerde kurulan şehir tiyatrolarını bertaraf etti. Şehir tiyatrolarında sanat faaliyetlerini gerçekleştiren tiyatrocular sanattan vazgeçmeyip özel tiyatrolar kurdular. Fakat bu sefer kurulan sadece özel tiyatrolar olmadı, özel ve çok değerli bir ilişki biçimi de doğdu. Dayanışma. Kürt tiyatrosunun başkenti olmaya aday Batman’da sayısı artık bir elin parmaklarını geçen özel tiyatrolar arasındaki dayanışmanın ortaya çıkardığı sinerji, artık sağır sultanın duyduğu sır değil. Tiyatrolar sadece bulundukları kentlerde değil komşu şehirlerdeki diğer tiyatrolar ile aralarında oyuncu, yönetmen, seyirci, dekor ve sahne dayanışması yapıyorlar. Batman’da Yeni Sahne’nin oyununda Diwan Akademinin oyuncusunu, Şano Ar’ın oyununda Yeni Sahne’den yönetmeni, Diyarbakır Şehir Tiyatrosu’nun oyununda Batman’daki özel tiyatrolardan oyuncuları görmek artık sıradan bir durum. Sahnesi olanların, sahnesi olmayan ya da şehir dışından gelen tiyatrolara sahnelerini açmaları da. Yeni Sahne, Diyarbakır Şehir Tiyatrosu, Tiyatro Ritüel, Şano Ar ve adının sayamadığım diğer Kürtçe oyun sahneleyen tiyatroların sahne performansları sahnelendikleri her yerde kapalı gişe oynanırken Türkçe tiyatro yapanlar muhtemelen bu duruma imreniyorlardır. Yeni Sahne ve Diyarbakır Şehir Tiyatrosunun oyunlarında rol almakla birlikte, tek kişilik stand-up gösterisiyle kapalı gişe oynayan Erdal Kaya’nın izleyici sayısı, şimdiden on binleri buldu. Kürtçe tiyatro sadece sanatsal bir faaliyet olarak değil, aynı zamandan geçmiş ve mevcut iktidarların yok etmeye çalıştığı Kürt dilinin varlığına en değerli yerden, sanat alanından bir koruma çemberi yaratıyor. Sanattaki durum, sporda da pek farklı değil. Amedspor’a dünyanın her yerinde olan ilgi ve destek, bölgenin diğer takımlarının taraftarları arasında da yankı buluyor. Amedspor’un şampiyonluğu sadece Diyarbakır’da değil, diğer illerde de coşkuyla kutlandı. Spordaki başarı, sadece Amedspor ile sınırlı değil. Batman Petrolspor, Urfa Karaköprüspor ve Viranşehir Belediyespor bulundukları liglerde şampiyonluğu göğüsleyerek bir üst lige çıktılar. Vanspor ise, şampiyonluk için yarıştığı takımın gayri ahlaki duruşunu protesto edip son maçından çekilip Play-off’a kaldı. Futbolun kuralları izin verseydi sahnelerde tanık olduğumuz durumlar sahalarda da tanık olcacaktık. Vanspor'un maçında Amedli oyuncuya, Petrolsopr'da Vansporlu teknik heyete... Kürt illerinde ayrı toplulukların oyuncularının aynı sahnedeki oyunlarına, futbol müsabakalarında o anda sahada mücadele eden rakip takım taraftarının kendi formaları ile yan yana maçı izlediklerine tanık olmak sosyal, siyasal, kültürel ve inanç alanındaki çürümüş ve var olanı da çürütmeye devam eden, rakibi yenmeye değil tasfiye etmeyi amaç edinen ahlakın yerine erdemli bir halin alabileceğine dair umut veriyor. Kürt illerindeki sanat ve spordaki yükseliş bu “yan yana”lık kültürünün yaygınlık kazanmasıyla gerçekleşti. ‘Birimiz varsa hepimiz varız’ın yerine ‘hepimiz varsak birimiz var’ Platon, “Başlangıçlar tanrısaldır, doğru inşa edilirse her şeyi kurtarabilir” der. Kürt kentlerinde sanat ve sporda bu şimdilik mütevazi başlangıç, doğru kuruluyor. Rekabet ile değil dayanışma ile… Işık doğudan yükselir deyişi, sadece güneşin rotasını ya da dünyanı kendi etrafındaki dönüşün yönüne işaret etmez. Bu deyişte esenliğe dair umuda atıf vardır. Türkiye’de herhangi bir yerinde yaşayan herhangi bir kişi, yüzünü güneşin doğduğu yere çevirirse, güneşin ışığından ayrı bir aydınlık taşıyan dayanışmanın ışığını da görecektir. Görmeyenler! İyice bakın, göreceksiniz!